Zwartgoorheide
Mantel-zoomvegetatie –schapen als natuurbeheerders
In Zwartgoorheide werd langs enkele dreven een strook dennen gekapt om ruimte te maken voor ecologisch interessantere bosranden. De vroegere steile overgang tussen de dreef en de hoog opgaande bosrand wordt er vervangen door een meer geleidelijke overgang met een zogenaamde mantel-zoomvegetatie waarbij de zoom ruimte biedt voor een lagere vegetatie en de mantel zal bestaan uit jonge bomen en struiken.
Het beheren van deze zoom gebeurt met schapen. Ook de ruimte rond het Kievitsven houden zij open. Twee keer per jaar komen de schapen op bezoek. Zonder beheer zou deze oppervlakte binnen enkele jaren weer volledig dichtgroeien wat hier niet de bedoeling is. Door deze vorm van begrazing krijgen allerlei soorten langzaam maar zeker opnieuw kans zich te vestigen. Het gaat vooral om soorten waarvan de zaden vaak tientallen jaren kiemkrachtig blijven en in geschikte omstandigheden opnieuw een terrein kunnen koloniseren : struikheide, dopheide, kruipbrem, stekelbrem, klein warkruid, tormentil, …
Eens mooi ontwikkeld kan deze zoom zorgen voor een ideaal biotoop voor heel wat dieren. Soorten die hier een geschikt leefgebied kunnen vinden zijn o.a. levendbarende hagedis, hazelworm, boompieper, bruin blauwtje, bont dikkopje, kleine parelmoervlinder, bruine eikenpage en verschillende soorten wilde bijen. De kans op (lokaal) uitsterven van soorten vermindert hierdoor aanzienlijk en bijzondere soorten kunnen ook op langere termijn overleven.
Deze ingreep geeft meer ruimte voor variatie wat de bossen zowel ecologisch als landschappelijk zal verrijken.
Recreatie
Zwartgoorheide heeft een belangrijke recreatieve functie, met de woonkern van Vosselaar aan de ene en Het Giels Bos aan de andere kant. Het bos is in eerste instantie een wandelbos; voor fietsers en ruiters zijn paden voorzien. Honden kunnen zich uitleven in de hondenlosloopzone.
Konijnenberg
De Konijnenberg is een gekoesterd monument in onze gemeente. Het voorbije jaar (2021) zijn meerdere ingrepen uitgevoerd om de waarde van de Konijnenberg te behouden en te versterken.
Bosbeheer
Aan de noordkant hebben enkele bomen meer ruimte gekregen om te ontwikkelen tot markante, indrukwekkende bomen. Enkele woekerende exoten zijn ertussen uit gehaald, zodat de typische begroeiing meer kansen krijgt. Enkele robinia’s werden geringd en zullen zo geleidelijk afsterven, dit ten voordele van andere inheemse boomsoorten, zoals eik en berk.
In het bos naast de Verbindingsstraat zijn enkele Corsicaanse dennen weggehaald. Door actief te gaan dunnen, komt er plaats vrij zodat de bomen dikker kunnen worden en er geleidelijk nieuwe soorten bomen kunnen opgroeien. Ook andere organismen (planten, struiken, insecten...) zullen zich beter kunnen ontwikkelen door de extra ruimte en licht. Een goede dunning draagt dus bij aan de ontwikkeling van het bos waardoor het ook weerbaarder wordt voor de (toekomstige) veranderingen in het klimaat.
Akker – bloemenweide - graasbeheer
(Extensief) akkerland is een belangrijke historische landschapscomponent aan de zuidzijde van de Konijnenberg. De Konijnenberg zelf is immers ontstaan door het dorp en de dorpsakkers te beschermen tegen het aanwaaiende stuifzand. De weide naast de voetbalterreinen wordt open gehouden, vol bloeiende planten. Zo kunnen bijen, vlinders en akkervogels hier eten en rust vinden.
Om de open stukken op de berg te behouden, komen sinds 2020 schapen op bezoek! Zij houden door hun begrazing de begroeiing open en divers.
Mezenkasten
Rond juni zorgt de eikenprocessierups voor jaarlijks ongemak. We voeren als gemeente een duurzaam beheer op lange termijn en helpen natuurlijke vijanden zoals de koolmees. Koolmezen eten veel rupsen. Minder rupsen = minder hinder!
Daarom timmerden de leerlingen uit het 5e en 6e leerjaar van de gemeentelijke Vosselaarse scholen dit najaar 135 mezenkastjes! Een prachtig project, met leerkansen voor techniek én natuur. Ook de leerlingen van school PT2O in Turnhout droegen hun steentje bij. Zij zorgden voor handige, voorgezaagde bouwpakketten. Een mooie samenwerking.
Recreatie
De Konijnenberg is een wandel- en speelbos. Aan beide zijden van de Konijnenberg liggen verharde fietspaden.
Het Hof
Historiek
Het Hof, een prachtig wit landhuis dat sinds 2001 beschermd is als monument, heeft wortels tot in de 15 e- 16e eeuw. Het huidige uitzicht dateert van eerste helft 18e eeuw. In deze periode werden grondige herstellings- en verbouwingswerken uitgevoerd.
Het gebouw deed destijds dienst als pastorie van de dubbelparochie Beerse-Vosselaar. In 1776 scheidden deze twee parochies van elkaar, waarna Het Hof een hele tijd de pastorie van de Onze-Lieve-Vrouwparochie van Vosselaar bleef, tot het in 1852 openbaar werd verkocht.
Het grootste deel van wat er vandaag nog te zien is, zowel het gebouw als het landschap, dateert uit de 19de eeuw. Na de verkoop aan de eerste particuliere eigenaar -Jules Debie in 1852- werd het Hof volledig gemoderniseerd en aangepast aan de standaarden voor een 19de-eeuws buitenverblijf. Onder de volgende eigenares Zoë de Massez werd de tuin ook heraangelegd, naar het model van een landschapspark.
Rondom de pastorie vindt men een parkbos. Het parkbos is in feite ontstaan uit de oorspronkelijke kern van het omwald pastoriedomein, dat op het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw is uitgebreid tot een geïntegreerd geheel met een belangrijk gevarieerd bomenbestand, voornamelijk gevormd door drevenstructuren, monumentale bomen, een vijver en boomgaard. De verbinding tussen het kerndomein en de latere uitbreiding wordt gevormd door cementen bruggetjes in houtimitatie die kenmerkend zijn voor de periode waarin de uitbreiding en volledige aanleg van het domein tot stand kwam.
Sinds april 2018 is de site openbaar domein en wordt het monument en park beheerd door de gemeente Vosselaar, stichting Kempens Landschap en het Agentschap voor Natuur en Bos.
Recreatie
Er is één aangeduide wandellus door het gebied, deze start aan de Kapelstraat en de Kriksensstraat. Het gebied zal verder worden uitgebouwd als belangrijk recreatiegebied met een aangepaste zonering (een hondenloopzone, speelzone en vrij toegankelijke zones).
Ecologie
Het Hof is gekend als belangrijk leefgebied voor een aantal algemene én zeldzame vleermuizen, met soorten als watervleermuis, baard-/brandtsvleermuis, grootoorvleermuizen, rosse vleermuis en laatvlieger. De vleermuizen gebruiken de parkbomen en de oude gebouwen als winterverblijfplaats en kraamkolonie.
Verspreid over het parkgedeelte bevinden zich veel monumentale bomen. Enkele monumentale- en toekomstbomen met een potentie tot behoud werden als ZEN-erfgoed aangeduid. Deze zullen meer ruimte krijgen door rondom wat struiken/jongere bomen weg te halen. Bij het snoeien wordt er rekening gehouden met de Engelse landschapsstijl. Een historische haag wordt in ere hersteld.
Voor het parkbos is een natuurbeheerplan goedgekeurd (2022). Het parkbos bestaat grotendeels uit bos met afwisseling van enkele ecologisch waardevolle mantel/zoomvegetaties en schrale open plekken.
Het landbouwgebruik van enkele percelen binnen het park zal geleidelijk gestopt worden. De percelen zullen als open plekken en bloemrijke hooilanden in het parkbos vervlochten worden.
Het parkbos maakt deel uit van een ruimer bosgebied met aansluitend aan de oostzijde de Filipkensvijver, Stoktse heide en de Looise bossen.